Sla menu over Meer over toegankelijkheid
Oldambt

Het erfgoed

Het landschap van het Oldambt laat een groot contrast zien tussen de groene bebouwingslinten op de hoger gelegen zandruggen en de grootschalige open Dollardpolders met bedijkingen als jaarringen van een boom. Typerend voor de diversiteit binnen dit uitgesproken agrarische cultuurlandschap zijn de historische boerderijtypes, zoals de Oldambtster boerderij en de bescheiden kleine arbeidersbehuizingen, als representanten van de specifieke sociaal-economische omstandigheden uit het recente verleden.

Iconen in de regio

Voormalig strokartonfabriek De Toekomst

Vooral in en rond Winschoten en Nieuweschans vestigde zich ook industrie die landbouwproducten verwerkte. Het industriële erfgoed De Toekomst bij Scheemda (zie afbeelding) getuigt van de bloeiende strokartonfabricage rond 1900.

De voormalige strokartonfabriek De Toekomst is een monumentaal complex gelegen langs de A7. Het fabriekscomplex werd opgericht door de Stichting Coöperatieve Strokartonfabriek en bestond eigenlijk uit twee afzonderlijke fabrieken: De Toekomst I, gebouwd in 1900 en De Toekomst II, gebouwd in 1908, beide van de hand van architect Pieter Geert Cremer uit Nieuwolda. De productie van strokarton werd in 1968 gestaakt. Het complex wacht op een goede herbestemming.

Arbeiderswoning; Hoofdweg 71 Midwolda

Gepaard gaande met de vestiging van de industrie was de ontwikkeling van de nu zo typerende arbeiderswoningen, zoals dit voorbeeld in Midwolda. Het arbeidershuis aan de Hoofdweg 71 te Midwolda is een typische keuterij. Het pand onder schuurdak is klein en slechts een paar vensters. Deze keuterijen zijn meestal gelegen tegenover de herenboerderijen.

Meer over erfgoed

Van dichterbij bekeken is het contrast tussen bebouwd en onbebouwd gebied niet eens zo groot; reeksen van boerderijen gaan geleidelijk over in dichte kernen van de lintdorpen. De bebouwingslinten in dorpen zoals Finsterwolde en Oostwold op de hogere ruggen manifesteren zich als tweezijdige lintbebouwing. Langs dijken manifesteert de bebouwing zich veelal eenzijdig aan de landzijde van de dijk zoals bijvoorbeeld in Nieuw Beerta. Langs ontsluitingswegen in de Dollardpolders komt verspreid liggende bebouwing voor.

Vanuit de linten zijn doorzichten mogelijk waardoor een sterke visuele verwevenheid met het open landschap bestaat. Arbeiderswoningen en grote monumentale Oldambtster boerderijen met slingertuinen wisselen elkaar af en vormen de beeldbepalende ankerpunten in de ruimtelijke opbouw van de linten. Deze bebouwing weerspiegelt bovendien de sociale contrasten uit het verleden. Het gebied heeft haar naam gegeven aan een boerderijtype dat zich uiteindelijk over de hele provincie heeft verspreid. Hoofdkenmerk van de Oldambtster boerderij is dat schuur en voorhuis van de boerderij onder een doorlopende noklijn zijn ondergebracht, waarbij de schuur via zogeheten krimpen overgaat in het voorhuis. Een sprekend voorbeeld is de boerderij aan de Huningaweg te Oostwold, die sinds de aanleg van het Oldambtmeer uitkijkt over het water. De Oldambtster hoofdvorm is, sterk verkleind, herkenbaar in de kleine en eenvoudige landarbeiderswoningen. De krimpenhuizen tegenover de Ennemaborg in Midwolda vormen gaaf bewaard gebleven voorbeelden van dit voorheen veel voorkomende type.

Naast de agrarische bebouwing komt historische woonbebouwing voor in de vorm van dwarshuizen of villa’s. Vooral in en rond Winschoten en Nieuweschans vestigde zich ook industrie die landbouwproducten verwerkte. Het industriële erfgoed De Toekomst bij Scheemda getuigt van de bloeiende strokartonfabricage rond 1900.